De opper-robotarm die de auto-industrie eigenhandig optilde

De allereerste in de industrie gebruikte robotarm, was de Unimate. Unimate was het geesteskind van de Amerikanen Joseph Engelberger en George Devol. Unimate werd geproduceerd door het bedrijf Unimation, dat Engelberger had opgericht (zie hoofdstuk 3). In 1961 was autofabrikant General Motors de eerste die de robot ging gebruiken, en wel in de staalgieterij. De robotarm kostte twintigduizend dollar, woog 1800 kilogram en werd hydraulisch aangestuurd. Hij had een elektronisch geheugen dat tweehonderd verschillende bewegingen kon onthouden.

Zo prees een reclamefilmpje uit de jaren zestig Unimate aan: “De nieuwste bijdrage van de automatisering aan de mensheid….voor saai, moeilijk en gevaarlijk werk…hij vervangt tien mensen, die getraind worden voor ander werk in de fabriek…hij klaagt nooit en vraagt nooit om promotie of salarisverhoging…en misschien kan deze Unimate wel de perfecte man of vrouw van een andere Unimate worden.”

Toch bleef de Amerikaanse auto-industrie tijdens de gehele jaren zestig sceptisch over het gebruik van robots. Velen zagen de industriële robot als een curiositeit die gedoemd was om te mislukken. Daarnaast waren de arbeiders in de fabrieken bang om hun baan te verliezen. Het publieke beeld van robots werd in de VS bepaald door films waarin robots meestal als een bedreiging voor de mens werden neergezet. Dat beeld hielp niet mee om bedrijven te winnen voor het aanschaffen van robots.

Hoe anders was dat in Japan. Daar bestond − en bestaat nog steeds − een veel vriendelijker en menselijker beeld van de robot. In de jaren zestig ging het Japan economisch voor de wind, maar er dreigde een tekort aan arbeidskrachten in de industrie. Joseph Engelberger ging in 1967 naar Japan om zijn robotarm daar te promoten. Dat lukte en in 1969 kreeg het Japanse bedrijf Kawasaki een licentie om Unimate-armen voor de Aziatische markt te produceren en te verkopen.

De Japanse concurrentie deed ook de Amerikaanse auto-industrie de ogen openen en eindelijk werd ook in Amerika de industriële robot omarmd in de auto-industrie. General Motors renoveerde in 1969 zijn fabriek in Lordtown, Ohio tot de meest geautomatiseerde autofabriek ter wereld. De fabriek produceerde 110 auto’s per uur, tweemaal zoveel als de meest productieve fabriek tot dan toe, mede dankzij 28 puntlas-robots.

Spoedig schaften ook de Europese autofabrikanten zoals Fiat, Volvo, Mercedes Benz, British Leyland en BMW Unimate-robotarmen aan. Zelfs vakbonden waren inmiddels enthousiast geworden omdat ze zich realiseerden dat de robots gevaarlijk werk van mensen perfect konden overnemen.

Het bedrijf Unimation zou tussen 1961 en 1984 in totaal 8.500 Unimates produceren. In dat jaar werd het overgenomen door Westinghouse, dat zelf in 1989 Unimation doorverkocht aan het nog steeds bestaande Zwitserse bedrijf Stäubli.